Cách sơ cứu tai biến mạch máu não kịp thời và hiệu quả

Tai biến mạch máu não được cấp cứu càng sớm thì tỷ lệ giảm thiểu các di chứng nguy hiểm càng cao. Trong đó, cách sơ cứu tai biến mạch máu não trong quá trình chờ được cấp cứu cũng vô cùng quan trọng. Cùng tìm hiểu cách sơ cứu bệnh nhân tai biến mạch máu não kịp thời và hiệu quả qua bài viết dưới đây. 

Sơ cứu tai biến mạch máu não là gì?

Tai biến mạch máu não (đột quỵ) là tình trạng chảy máu não hoặc thiếu máu não do cục máu đông làm tắc nghẽn mạch máu, gây gián đoạn hoặc ngưng trệ quá trình cung cấp máu cho một phần não bộ, làm chết các tế bào não. Đặc biệt, nếu không có biện pháp phục hồi tuần hoàn não để đưa oxy và các chất dinh dưỡng cần thiết khác qua đường máu đến các tế bào não, chúng bắt đầu chết (trung bình 1,9 triệu nơron chết/phút).

Tai biến mạch máu não thường khởi phát đột ngột, diễn biến rất nhanh chóng và có thể gây tử vong chỉ trong vòng 24h sau khởi phát. Do vậy, việc sơ cứu người tai biến mạch máu não đóng vai trò tiên quyết để cứu sống bệnh nhân. Sơ cấp cứu tai biến mạch máu não là một loạt các thao tác nhanh, chính xác để giảm thiểu tối đa nguy cơ chuyển biến xấu của người bệnh. Đây cũng là hành động đặc biệt quan trọng trong lúc chờ đợi sự trợ giúp của các nhân viên y tế.

Dấu hiệu nhận biết bệnh nhân đột quỵ cần sơ cứu

Tai biến mạch máu não xảy ra đột ngột khi người bệnh đang sinh hoạt, làm việc bình thường. Các dấu hiệu, triệu chứng có thể khởi phát và đạt mức độ nặng ngay từ đầu (thường gặp ở xuất huyết não) hoặc khởi phát đột ngột và tiến triển nặng dần theo từng nấc. Theo đó, tai biến mạch máu não có thể phát hiện sớm thông qua quy tắc FAST:

• F (Face): Mặt có những dấu hiệu bất thường như méo miệng, giảm thị lực mắt đột ngột, liệt cơ mặt…
• A (Arm): Tay chân khó cử động, mất thăng bằng, không cầm nắm được, tê bì chân tay,…
• S (Speech): nói lắp, líu lưỡi, nói ngọng, không diễn đạt được…
• T (Time): Cần gọi cấp cứu càng nhanh càng tốt

Trong trường hợp các triệu chứng đột quỵ chỉ kéo dài vài giờ hoặc thậm chí vài phút, người bệnh cũng cần được chăm sóc y tế khẩn cấp bởi đó có thể là dấu hiệu cảnh báo một cơn thiếu máu não thoáng qua (đột quỵ nhỏ) nhưng cũng có thể là sự cảnh báo về một cơn đột quỵ nghiêm trọng sắp xảy ra. 

Cách sơ cứu tai biến mạch máu não 

Dưới đây là 3 bước sơ cứu bệnh nhân tai biến mạch máu não:

Bước 1: Ngay lập tức gọi cấp cứu khẩn cấp

• Khi thấy bệnh nhân xuất hiện các dấu hiệu tai biến mạch máu não, cần lập tức gọi cấp cứu khẩn cấp, nhanh chóng đưa bệnh nhân đến bệnh viện.
• Nếu bạn đang chăm sóc người bị tai biến mạch máu não, hãy để bệnh nhân nằm trên mặt phẳng, tránh trường hợp bệnh nhân không giữ được thăng bằng sẽ bị té ngã, đảm bảo rằng người bệnh đang ở một vị trí an toàn, sạch sẽ, mặc quần áo thoáng mát, không gian thoải mái. Trong lúc đợi cấp cứu đến, bạn cần giữ cho đầu và lưng của bệnh nhân sao cho nghiêng một góc 45 độ so với cơ thể để tránh tắc nghẽn đường thở.

Bước 2: Sơ cứu tai biến mạch máu não trong khi chờ cấp cứu

• Cách sơ cứu người bị tai biến mạch máu não chính là quan sát xem người bệnh còn thở hay không, nếu người bệnh có dấu hiệu ngừng thở cần nhanh chóng thực hiện các thao tác hô hấp nhân tạo để kích thích hô hấp và tuần hoàn của bệnh nhân. Vì bệnh nhân tai biến mạch máu não chỉ cần bị ngừng thở 4 phút thì sẽ chết não và tử vong. Do đó việc kiểm tra đường thở của người bệnh là đặc biệt quan trọng. 
• Nếu người bệnh cảm thấy khó hô hấp, hãy nới lỏng quần áo, phụ kiện như cà vạt, khăn cổ, thắt lưng… để người bệnh dễ thở hơn.
• Nếu thấy bệnh nhân ngừng tim, hãy thực hiện xoa bóp tim ngoài lồng ngực. Quấn khăn tay quanh ngón tay trỏ để loại bỏ đờm và nước bọt trong miệng bệnh nhân. 
• Cần tháo răng giả cho bệnh nhân (nếu có) tránh bị hóc, sặc. Chú ý không đưa bất cứ gì vật gì vào miệng người bệnh.
• Bình tĩnh và trấn an người bệnh.
• Đắp chăn để giữ ấm cơ thể cho người bệnh.
• Quan sát kỹ để nhận ra bất kỳ sự thay đổi nào ở bệnh nhân

Bước 3: Cung cấp thông tin về tình trạng của người bệnh cho nhân viên y tế

Cần ghi nhớ nguyên nhân, biểu hiện của bệnh nhân và các vấn đề khác như bệnh nhân có bị té ngã hay đập đầu không để cung cấp cho nhân viên y tế.

Những lưu ý trong cách sơ cứu tai biến mạch máu não

Đối với bệnh nhân tai biến mạch máu não, việc đưa bệnh nhân đến bệnh viện cần được diễn ra càng nhanh càng tốt. Không nên áp dụng và điều trị cho bệnh nhân theo bất cứ phương pháp nào tại nhà. Dưới đây là một số những lưu ý khi sơ cứu người tai biến mạch máu não:

• Không thực hiện cạo gió cho bệnh nhân.
• Tuyệt đối không dùng kim chích vào đầu ngón tay của bệnh nhân 
• Không vận chuyển người bệnh bằng xe máy.
• Không tự ý cho người bệnh sử dụng bất kỳ loại thuốc nào tại nhà.
• Không áp dụng các mẹo dân gian để sơ cứu bệnh nhân tai biến mạch máu não như bấm huyệt, vắt chanh… 

Trên đây là những thông tin cần thiết về cách sơ cứu tai biến mạch máu não kịp thời và hiệu quả. Hy vọng qua bài viết này, bạn đọc sẽ có thêm những kiến thức hữu ích để kịp thời xử lý trong những trường hợp khẩn cấp.