Huyết áp được đo bằng hai chỉ số là huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương, nó đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi sức khỏe. Huyết áp tâm trương tức là áp lực tối thiểu trong mạch máu, thường nằm trong khoảng 60 – 90 mmHg ở người trưởng thành và khỏe mạnh. Nếu chỉ số huyết áp tâm trương dưới 60 mmHg có thể được coi là thấp. Nhưng liệu huyết áp tâm trương thấp có nguy hiểm không?
Mục lục
Giải đáp thắc mắc huyết áp tâm trương thấp là gì?
Huyết áp đóng vai trò quan trọng trong việc cảnh báo về các vấn đề liên quan đến sức khỏe tim mạch và được đo thông qua hai chỉ số trên máy đo huyết áp: huyết áp tâm thu (chỉ số phía trên) và huyết áp tâm trương (chỉ số phía dưới).
Dựa theo hướng dẫn của WHO, mức huyết áp tâm trương bình thường nằm trong khoảng từ 60 đến 80 mmHg. Tuy nhiên, khi chỉ số huyết áp tâm trương giảm xuống dưới 60 mmHg trong khi huyết áp tâm thu vẫn duy trì ở mức bình thường hoặc giảm đi, chúng ta gọi đó là hạ huyết áp tâm trương (hoặc huyết áp tâm trương thấp).
Thường thì trong khoảng thời gian giữa các nhịp đập của tim khi tim đang nghỉ ngơi, các động mạch vành của tim sẽ đảm nhận vai trò quan trọng trong việc cung cấp máu giàu oxy cho cơ tim. Nếu áp suất tâm trương bị giảm xuống mức thấp, thì tim sẽ không thể nhận đủ lượng máu và oxy cần thiết này, và điều này có thể dẫn đến suy giảm chức năng tim theo thời gian.
Bị huyết áp tâm trương thấp có nguy hiểm không?
Thực tế, chúng ta thường lo lắng khi phát hiện mình bị huyết áp tâm trương cao mà thường bỏ qua việc huyết áp tâm trương thấp cũng có thể là một vấn đề đáng quan tâm. Đặc biệt, khi huyết áp tâm trương giảm xuống, cơ tim có thể thiếu máu và oxy cần thiết để duy trì chức năng bình thường. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời trong thời gian dài có thể khiến người bệnh gặp phải những vấn đề nghiêm trọng như thiếu máu cơ tim địa phương và các bệnh lý tim mạch mạn tính khác.
Một nhóm nghiên cứu tại Đại học John Hopkins đã tiến hành khảo sát mối liên quan giữa huyết áp tâm trương thấp và các bệnh mạch vành, xơ vữa động mạch, tăng nguy cơ hình thành huyết khối, cũng như nguy cơ đột quỵ và tử vong tổng quát. Kết quả cho thấy rằng những người có huyết áp tâm trương dưới 60 mmHg có nguy cơ mắc các bệnh tim mạch cao hơn 49% so với những người có chỉ số huyết áp tâm trương bình thường. Hơn nữa, nguy cơ tử vong cũng tăng lên 32% so với những người có huyết áp tâm trương trong khoảng bình thường. Tuy nhiên, cần tiếp tục thực hiện nhiều nghiên cứu khác để làm sáng tỏ hơn về vấn đề này.
Kết quả của nghiên cứu từ Đại học John Hopkins đã mạch lạc thể hiện mối liên hệ mạnh mẽ giữa huyết áp tâm trương thấp, đột quỵ, và các rủi ro tử vong nghiêm trọng khác.
Do đó, không thể coi thường khi phát hiện chỉ số tâm trương thấp, bởi tình trạng này có thể dẫn đến nhiều hậu quả không lường trước.
Lý do nào khiến huyết áp tâm trương thấp?
Có thể liệt kê một số nguyên nhân có thể gây ra tình trạng hạ huyết áp tâm trương như sau:
Vấn đề tim mạch
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng huyết áp tâm trương thấp có thể phát sinh do sự cố về tim mạch ở bệnh nhân. Nếu có bất kỳ vấn đề nào với cơ tim hoặc các thành phần khác trong hệ thống tim mạch, điều này có thể làm giảm chức năng co bóp của tim và dẫn đến huyết áp thấp hơn so với người bình thường. Ngoài ra, những người bị huyết áp tâm trương thấp cũng có nguy cơ mắc các bệnh về van tim hoặc suy tim cao hơn. Khi xảy ra tình trạng này, sự lưu thông của máu đến tất cả các cơ quan trong cơ thể không được đảm bảo đúng mức.
Rối loạn nội tiết
Rối loạn trong hệ thống nội tiết tố có thể dẫn đến nguy cơ huyết áp tâm trương giảm. Cụ thể, sự hoạt động không ổn định hoặc quá mạnh của tuyến giáp có thể dẫn đến giảm huyết áp tâm trương. Ngoài ra, một số bệnh như suy thượng thận, bệnh Addison, hạ đường huyết, và tiểu đường cũng có thể gây ra các tình huống tương tự.
Việc sử dụng thuốc
Có một số loại thuốc như thuốc giảm căng thẳng, thuốc lợi tiểu, thuốc giảm đau, và thuốc chống trầm cảm, cũng có thể gây ra tình trạng huyết áp tâm trương thấp.
Dị ứng hoặc nhiễm trùng
Ở những trường hợp xảy ra sốc phản vệ do dị nguyên nào đó, cơ thể có thể phản ứng bằng nhiều vấn đề khác nhau, bao gồm vấn đề về hô hấp, tiêu hóa, hạ huyết áp, ngứa, sưng rát cổ họng. Ngoài ra, khi vi khuẩn xâm nhập vào hệ thống tuần hoàn và gây nhiễm trùng, cũng có thể gây giảm huyết áp trung bình của cơ thể, được gọi là sốc nhiễm khuẩn.
Nguyên nhân khác
Các bệnh nhân mắc tình trạng mất nước cũng có thể gây ra sự giảm mạnh của huyết áp tâm trương. Cơ chế hoạt động của điều này là khi cơ thể trải qua tình trạng thiếu nước, lượng máu trong cơ thể sẽ giảm đi, điều này dẫn đến giảm huyết áp tâm trương.
Ngoài ra, những người thường xuyên tiêu thụ rượu bia, hút thuốc, ăn thức ăn có hàm lượng muối cao hoặc có thói quen nghỉ ngơi quá lâu cũng đều đang tăng nguy cơ của họ trong việc giảm huyết áp tâm trương.
Hơn nữa, khi có các tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng như Vitamin B12 hoặc Folate, có thể gây ra dấu hiệu xuất hiện huyết áp tâm trương thấp hoặc giảm huyết áp trung bình, do cơ thể không đủ khả năng sản xuất đủ lượng hồng cầu trong máu.
Các bà bầu cũng có thể trải qua tình trạng giảm huyết áp tâm trương. Trong giai đoạn 24 tuần thai đầu của thai kỳ, chỉ số huyết áp tâm trương thường có thể giảm từ 10 đến 15 mmHg. Điều này có thể là một biểu hiện bình thường và thường trở lại mức trước sau khi sinh con.
Huyết áp tâm trương thấp có những biểu hiện gì?
Người bệnh mắc huyết áp tâm trương thấp thường trải qua cảm giác chóng mặt và mệt mỏi, đôi khi có thể dẫn đến tình trạng té ngã, đặc biệt đáng lo ngại ở người cao tuổi. Thông thường, tình trạng huyết áp thấp không có nguy cơ dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng. Một số trường hợp bệnh nhân có huyết áp tâm trương thấp có thể trải qua những triệu chứng như:
- Cảm thấy chóng mặt và mất thăng bằng.
- Cảm giác choáng váng, có nguy cơ ngất xỉu.
- Buồn nôn hoặc nôn.
- Thường xuyên có cảm giác khát nước.
- Mệt mỏi và xuất hiện sự lú lẫn.
- Tình trạng thị lực mờ mịt.
- Da có thể trở nên nhợt nhạt và nhiệt độ cơ thể có thể giảm.
- Tần suất hô hấp tăng, thở nông và nhanh.
- Cảm giác hồi hộp, nhịp tim tăng và đau ngực.
- Đau đầu.
Những triệu chứng nêu trên thường có thể giảm đi khi ngồi hoặc nghỉ ngơi. Khi huyết áp tụt xuống quá thấp, các cơ trong cơ thể không nhận được đủ lượng oxy và chất dinh dưỡng để hoạt động hiệu quả, dẫn đến trạng thái suy kiệt và sốc, và cần sự hỗ trợ y tế cấp cứu.
Có thể phòng ngừa huyết áp tâm trương thấp ghé thăm bằng cách nào?
Để duy trì huyết áp ổn định và bảo vệ sức khỏe tim mạch, việc duy trì trọng lượng cơ thể ở mức hợp lý, áp dụng chế độ ăn uống phù hợp và thường xuyên tập thể dục là rất quan trọng. Dưới đây là một số thay đổi lối sống có thể giúp hạn chế nguy cơ huyết áp tâm trương thấp:
- Ngừng hút thuốc.
- Hạn chế tối đa việc sử dụng và tiêu thụ rượu, bia, các chất kích thích.
- Phân chia thực đơn hàng ngày thành nhiều bữa nhỏ.
- Đảm bảo uống đủ nước hàng ngày hoặc có thể bổ sung thêm lượng nước cần thiết.
- Thực hiện tập thể dục và hoạt động thể lực đều đặn.
- Tránh ngồi hoặc đứng trong thời gian dài một cách đột ngột.
- Khi thay đổi tư thế, cần thực hiện một cách từ từ và nhẹ nhàng.
Câu trả lời cho câu hỏi “huyết áp tâm trương thấp có nguy hiểm không?” là theo thông thường thì nếu huyết áp tâm trương thấp không phải là một tình trạng nguy hiểm đến tính mạng và cũng không nghiêm trọng.
Tuy nhiên, nó có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý tim mạch cụ thể và vấn đề về sức khỏe tổng thể. Vì vậy, khi phát hiện huyết áp tâm trương thấp hoặc các triệu chứng liên quan, người bệnh và người thân cần thảo luận với bác sĩ để được tư vấn về biện pháp phòng ngừa và điều trị.