Điểm danh 12 yếu tố nguy cơ làm tăng huyết áp

Chỉ số huyết áp là con số không cố định. Đôi khi chỉ cần một số thay đổi nhỏ như: tư thế, uống cà phê, hút thuốc, tiêu thụ nhiều muối hoặc trải qua tình trạng cảm xúc mạnh mẽ cũng có thể làm tăng huyết áp.

Nếu nắm rõ những kiến thức về các yếu tố nguy cơ làm tăng huyết áp giúp bạn xây dựng được cho mình cũng như người thân xung quanh cách duy trì mức huyết áp ổn định, bảo vệ sức khỏe hiệu quả. Trong bài viết này, chúng ta sẽ điểm qua 12 yếu tố nguy cơ tiềm ẩn có thể gây tăng huyết áp!

Tuổi tác

Theo thời gian, khi tuổi tăng cao thì thành mạch máu dần lão hóa và trở nên xơ cứng, mất đi tính đàn hồi, dẫn đến tình trạng tăng áp lực bên trong mạch máu. Điều này lý giải tại sao huyết áp ở người lớn tuổi có xu hướng cao hơn so với khi họ còn trẻ.

Tuổi tác là một trong những yếu tố nguy cơ không thể thay đổi khiến cho huyết áp tăng cao. Tuy nhiên, bằng cách kiểm soát và giảm thiểu các yếu tố khác có thể gây tăng huyết áp, bạn hoàn toàn có thể duy trì sự ổn định của huyết áp theo thời gian.

Tiền sử gia đình

Nhiều nghiên cứu đã tiến hành quan sát và thu được kết quả như sau: con cái được sinh ra trong gia đình có cha mẹ mắc bệnh cao huyết áp hoặc các bệnh tim mạch khác, thường có nguy cơ mắc bệnh tương tự cao hơn so với người có tiền sử gia đình bình thường.

Người có tiền sử gia đình cần thực hiện các cuộc kiểm tra định kỳ để phát hiện các vấn đề tim mạch sớm, nhằm ngăn ngừa các biến chứng không mong muốn xảy ra.

Giới tính

Dựa vào nhiều nghiên cứu khác nhau đã được tiến hành cho thấy nam giới có nguy cơ cao bị mắc bệnh cao huyết áp so với phụ nữ. Có thể đây là do tác động của các thói quen sống khác nhau giữa hai giới. Theo đó, nam giới thường có xu hướng có lối sống ít lành mạnh hơn và họ thường tiêu thụ nhiều rượu bia và thuốc lá hơn so với phụ nữ.

Chế độ ăn nhiều muối và ít kali

Việc tiêu thụ muối quá nhiều có thể dẫn đến tăng huyết áp. Muối có thành phần chính là natri, chất này có tính hút nước. Khi natri thẩm thấu vào thành của động mạch, nó sẽ làm cho động mạch bị thu hẹp lại, gây co mạch và làm cho áp suất tăng, từ đó xuất hiện tình trạng tăng huyết áp.

Theo kết quả điều tra toàn quốc năm 2015 tại Việt Nam, trung bình một người trưởng thành tiêu thụ tới 9,4g muối trong một ngày. Con số này cao gấp đôi so với lượng được khuyến cáo.

Lượng muối khuyến nghị trong khẩu phần ăn của một người mắc tăng huyết áp không nên vượt quá 6 gram mỗi ngày, tương đương một thìa cà phê.

Việc duy trì một chế độ ăn nhạt là một biện pháp quan trọng để phòng tránh và điều trị tăng huyết áp. Đối với những người ở giai đoạn tiền tăng huyết áp, thay đổi khẩu vị để ăn nhạt hơn, giảm việc sử dụng gia vị có thể giữ cho huyết áp ổn định mà không cần dùng thuốc.

Đối với những người đã bị mắc bệnh, chế độ này cũng có thể giúp giảm áp huyết trung bình từ 4 đến 8 mmHg.

Bên cạnh đó, việc ăn ít kali cũng được xem là một yếu tố nguy cơ gây tăng huyết áp. Bởi khi cơ thể thiếu kali, quá trình đào thải natri qua đường tiết niệu cũng sẽ bị ảnh hưởng và giảm sút khiến huyết áp tăng lên.

Rối loạn lipid máu

Tình trạng rối loạn lipid máu có thể gây ra nhiều hậu quả đối với sức khỏe. Sự tác động của nó thường xuất hiện gián tiếp qua các vấn đề bệnh lý khác nhau.

Khi nồng độ mỡ trong máu tăng cao, hệ thống động mạch phải liên tục chịu áp lực lớn, lớp nội mạc bên trong động mạch có thể bị tổn thương và trở nên xơ cứng giảm đi tính đàn hồi của động mạch và từ đó gây tăng huyết áp.

Do đó, việc thực hiện lối sống và chế độ ăn kiểm soát nồng độ lipid máu là vô cùng cần thiết. Điều này có thể được thực hiện bằng cách giảm tiêu thụ các loại chất béo không lành mạnh, chẳng hạn như chất béo có trong thịt đỏ, sản phẩm sữa chứa nhiều chất béo, nội tạng động vật, trứng lộn, hải sản.

Bạn nên thay thế chúng bằng rau xanh, ngũ cốc, và trái cây trong chế độ ăn hàng ngày. Đây là cách để trì hoãn sự xơ cứng của mạch máu và duy trì huyết áp ổn định.

Thói quen lười vận động

Những người thường xuyên vận động sẽ giúp cải thiện quá trình chuyển hóa và tiêu thụ cholesterol. Ngược lại, nếu ít vận động, nguy cơ rối loạn lipid máu sẽ tăng lên, làm giảm khả năng đường huyết được kiểm soát và từ đó làm tăng huyết áp.

Do đó, trong quá trình điều trị tăng huyết áp, các bác sĩ thường khuyến nghị bệnh nhân thực hiện việc tập thể dục thường xuyên ít nhất là 30 phút mỗi ngày và ít nhất 5 ngày trong tuần.

Các hoạt động tập thể dục có thể bao gồm: chạy bộ, đi bộ, bơi lội và các loại bài tập với cường độ từ nhẹ đến mạnh. Ngoài ra, hạn chế thời gian ngồi liên tục cũng là một phần quan trọng để duy trì sức khỏe tim mạch.

Thừa cân – béo phì

Cân nặng của cơ thể cũng ảnh hưởng đến chỉ số huyết áp của bạn. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng người có khối lượng cơ thể lớn hơn thường có huyết áp cao hơn. Điều này đặc biệt phổ biến trong nhóm người thừa cân và béo phì.

Vì vậy, bên cạnh việc tập luyện thể lực thì việc duy trì trọng lượng cơ thể là rất quan trọng. Hãy thử tạo thói quen đo cân nặng hàng ngày và nếu phát hiện dư cân, hãy cân nhắc việc giảm cân.

Hút thuốc lá

Có thể bạn đã biết, khói thuốc lá chứa hơn 100 loại chất hóa học độc hại cho cơ thể và hệ tim mạch thường bị tổn thương nặng nề nhất. Chất nicotin trong thuốc lá gây kích thích thần kinh, thúc đẩy cường giao cảm, làm co mạch và tăng huyết áp.

Điều đáng lưu ý là thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút thuốc mà còn lan tỏa đến những người xung quanh, đặc biệt là người già và trẻ em.

Từ đây có thể thấy được rằng, để bảo vệ sức khỏe cho bản thân cũng như sức khoẻ cả cộng đồng thì việc bỏ thói quen hút thuốc (một trong những yếu tố nguy cơ làm tăng huyết áp) là rất cần thiết.

Thói quen uống quá nhiều bia rượu

Tương tự như nicotin trong thuốc lá, cồn cũng là một loại độc tố đối với hệ tim mạch. Khi nồng độ cồn trong máu cao, nó có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa, tăng nồng độ lipid máu và gây tổn thương cho hệ mạch. Điều này có thể dẫn đến nhiều bệnh lý tim mạch, trong đó bao gồm cả tình trạng tăng huyết áp.

Tuy nhiên, khác với hút thuốc lá, việc sử dụng bia và rượu không cần phải kiêng hoàn toàn, nhưng cần tuân thủ một liều lượng có kiểm soát.

Cụ thể, một người đàn ông nên hạn chế uống không quá 350ml bia hoặc 150ml rượu vang hoặc 44ml rượu mạnh mỗi ngày, trong khi phụ nữ nên giảm một nửa lượng này.

Tình trạng căng thẳng, lo âu thường xuyên xảy ra

Cảm xúc là một trong những yếu tố có khả năng ảnh hưởng nhanh chóng đến huyết áp. Theo đó, nếu như một người có sức khỏe tốt đột ngột trải qua tình trạng lo lắng, căng thẳng sẽ có nguy cơ làm tăng huyết áp. Hoặc nếu bạn bị mất ngủ cũng có thể gây tăng huyết áp so với tình trạng bình thường. Nếu để vấn đề này kéo dài có thể dẫn đến bệnh lý tăng huyết áp thực sự.

Giấc ngủ đủ và chất lượng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát huyết áp, giảm nguy cơ mắc bệnh tim và tử vong. Hơn nữa, biết cách giảm căng thẳng thông qua các phương pháp thư giãn như thiền và tập yoga cũng có lợi cho sức khỏe tim mạch.

Bệnh lý đi kèm làm tăng huyết áp

Các trường hợp tăng huyết áp thường chia thành hai loại chính. Loại phổ biến nhất là tăng huyết áp nguyên phát, nó chiếm hơn 90% tổng số bệnh nhân.

Còn lại, khoảng 10% bệnh nhân mắc tăng huyết áp do những nguyên nhân khác nhau như: bệnh thận cấp hoặc mạn tính, hẹp động mạch thận, u tủy thượng thận hoặc các bệnh lý nội tiết như hội chứng Conn, hội chứng Cushing, bệnh lý tuyến giáp, tuyến cận giáp, tuyến yên… Ngoài ra, một số trường hợp phụ nữ mang thai cũng có thể trải qua tăng huyết áp.

Trong những trường hợp này, việc quản lý huyết áp là quan trọng, nhưng cũng cần tiến hành kiểm tra và xác định nguyên nhân gốc rễ để điều trị. Khi đó, huyết áp có thể được kiểm soát nhanh chóng hoặc thậm chí là hoàn toàn điều trị thành công.

Do tác dụng phụ của thuốc

Các loại thuốc điều trị các bệnh khác cũng có thể gây ra tác dụng phụ làm tăng huyết áp. Trong số các nhóm thuốc phổ biến, chẳng hạn như NSAIDs (thuốc kháng viêm không steroid) và một số loại thuốc tránh thai (bao gồm cả loại hàng ngày và khẩn cấp), khi được sử dụng đồng thời, cũng có thể tạo ra nguy cơ tăng huyết áp đột ngột.

Do đó, khi bạn phát hiện mình mắc bệnh tăng huyết áp, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Tự ý sử dụng thuốc mà không có sự hướng dẫn từ chuyên gia có thể gây ra những hậu quả nguy hiểm không lường trước.  

Tới đây, có thể thấy được rằng, ngoài việc tuân thủ quy trình điều trị tăng huyết áp thì việc đề phòng và hạn chế các yếu tố nguy cơ làm tăng huyết áp như đã nêu trên cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì mức huyết áp ổn định.

Bạn nên thường xuyên tự kiểm tra áp lực tại nhà để có thể giúp theo dõi sức khỏe và can thiệp kịp thời, từ đó tránh được những biến chứng không mong muốn.